مهندس علیرضا چاله کایی دانشجوی دوره دکتری این دانشکده گرایش مهندسی مدیریت ساخت، 12 اسفندماه سال 96 از رساله خود تحت عنوان «حل تعارضات مابین طرفین درگیری در اجرای پروژههای مواجه تأخیر با استفاده از نظریههای بازیها» در محل سالن کنفرانس دکتر عباسنیا با راهنمایی دکتر خانزادی و دکتر قدرتی امیری دفاع نمود. |
چکیده این رساله به شرح زیر میباشد: از آنجاکه تاخیر در پروژههای عمرانی یکی از معضلات مهم و چالش برانگیز بین کارفرما و پیمانکار است، معمولا به کمک روشهای کنترل پروژه و بررسی مداوم برنامه زمانبندی، انحراف از برنامه زمانبندی و تاریخ اتمام پروژه مشخص میشود. به دلیل اینکه برای برگرداندن پروژه به زمانبندی اولیه پیمانکار مستلزم صرف هزینههای زیاد شده و از طرفی ادامه روند قبلی و تکمیل دیرهنگام پروژه، باعث خسارت دیدن کارفرما خواهد شد، در مواجهه با تاخیر تعارضی بین منافع کارفرما و پیمانکار بوجود میآید. برای رفع این معضل هدف اصلی از تحقیق حاضر، ارائه راهکارهایی در شرایط رخداد تاخیر به طرفین درگیر در پروژه ها بوده است. از این رو، با استفاده از نظریه بازیها و در دو فضای قطعی و غیرقطعی برای توصیف رفتار کارفرما و پیمانکار در پروژههایی که با تاخیر مواجه شده مدلهایی ارائه شده است. در مدل بازی ارائه شده برای پروژههای سه عاملی، "بازی پروژه های مواجه با تاخیر"، پیامدهای طرفین درگیر در اجرای این پروژهها به ازای شش سناریوی ممکن به تفصیل بررسی شد. آنالیز گام به گام مدل نشان داد که چه ویژگی هایی می تواند مذاکره را، به عنوان عموما مطلوبترین سناریو، تهدید کند و بر پایه آن پیشنهاد هایی از طریق چانه زنی به روشهای نش و کالایی– اسموردینسکی برای استراتژی های دو طرف جهت کوتاه کردن مذاکرات برای تصمیم گیری جهت رفع معضل ارایه گردید. با تحلیل مدل می توان دریافت که پارامترهای دخیل در مساله می توانند در وسعت بازه مذاکره موثر باشند. هرچه توان چانه زنی کارفرما بیشتر باشد بازه مذاکره به سمت زمان های جبرانی بیشتر گسترش می یابد و بالعکس. به علاوه، می توان اعلام کرد که چنانچه جریمه تاخیر نامتناسب با سایر پارامتر های پروژه باشد، این عامل در نتیجه مذاکره بی اثر خواهد شد. اما کارفرما با انتخاب درست جریمه تاخیر می تواند بدون تهدید و با صرف زمان و هزینه کمی به توافقی برای جبران زمانی منطقی از تاخیر دست یابد. از سوی دیگر، از آنجا که مسائل تعارض منافع معمولا چندبعدی است، تصمیمگیرندگان با حل مسئله چندمعیاره مواجهند. از این رو در فضای غیر قطعی و با ارائه دو مدل گام به گام تصمیمگیری چندمعیاره، مسئلۀ پروژههای مواجه با تاخیر مطالعه شدهاست. برای حل مسئله، بازی ماتریسی دونفره با مجموع صفر برای پروژههای سه عاملی ارائه و گزینهها و معیارهای ممکن با ورودی اعداد خاکستری تعریف شد. در مدل ارائه شده، با استفاده از روش AHP و روابط لاپلاس، هورویتز، بیز و هج-لمن گزینهها در شرایط مختلفی بر مبنای استفاده از اعداد خاکستری رتبهبندی شد. نتایج نشان داد که خاتمه پیمان آخرین گزینه است که تصمیمگیرندگان برخواهند گزید. در پروژههای مواجه تاخیر، تصمیمگیران میباید در صورت لزوم پاسخ مناسبی را برای تغییر برگزینند تا از موفقیت پروژه اعتماد حاصل کنند. در حین ارائه بهترین استراتژی تغییر، معمولا تصمیمگیرندگان با مسئله تصمیمگیری چندمعیاره با ابعاد مختلف همراه با عدم قطعیت مواجهند. به همین دلیل، کاربرد مقادیر بازهای در مواجهه با عدم قطعیتها کاملا منطقی است. با این رویکرد در مدل مدیریت تغییر ارائه شده برای پروژههای سرمایهگذاری خصوصی مواجه با تاخیر، تمامی مقادیر ورودی اعداد خاکستری هستند. سه روش مختلف تصمیم گیری چند معیاره ابداعی با استفاده از روش وزندهی سوارا و روشهای TOPSIS-GM و ARAS-G و ژئومین برای رتبهبندی گزینههای تغییر ارائه شد. وزن و ارزش معیارها اعداد بازهای در نظر گرفته شد. در مطالعه موردی نیز چهار گزینه و هشت معیار (هزینه، زمان و معیارهایی زبانی) تعریف شدند. هزینه و زمان مهمترین معیارها بودند. مطالعه موردی واقعی نشان داد که گزینه پیشنهاد شده با نتایج مثبت در واقعیت عملی شد. واژههای کلیدی: مدیریت تعارضات، تاخیر در پروژههای ساخت، تصمیمگیری چندمعیاره،نظریه بازیها، تئوری خاکستری. رایانامه جهت ارتباط با دانشجوی فوق: a_chalekaee AT civileng.iust.ac.ir |