مهندس امیر مولاجو دانشجوی دوره دکتری این دانشکده در رشته مهندسی عمران گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب، ۲۵ آذر ماه سال ۱۴۰۳ از رساله خود تحت عنوان «شبیه سازی بهینه سازی چند هدفه توسعه همبست سامانه های آب، غذا و انرژی» به صورت حضوری با راهنمایی دکتر عباس افشار دفاع می نماید. |
چکیده این رساله به شرح زیر میباشد: در این پایاننامه یک شبیه ساز برای همبست آب، غذا و انرژی بسط و توسعه داده شده است. با تفکیک روابط درونی (تعاملات درونی) زیرسامانهها از تعاملات بین زیرسامانهها (تعاملات بیرونی)، دادهها در هر سه زیرسامانه آب، غذا و انرژی به چهار دسته کلی "پارامترهای مستقل"، "متغیرهای مستقل"، "متغیرهای مدیریتی" و "متغیرهای همبست" طبقه بندی شد. بسط و یا توسعه مدلهای شبیهساز شامل ترکیبی از اصلاح و یا طراحی کامل مدلهای شبیهساز هر زیرسامانه بر اساس تعاملات درونی و بیرونی شناسایی شده صورت گرفته است. طراحی و یا اصلاح مدلها به گونهای بوده که هم بتوان بصورت خودایستا از آنها استفاده نمود و هم همسو با هدف این پایاننامه جهت نیل به مدل شبیهساز همبست آب، غذا و انرژی قابلیت ادغام با یکدیگر را داشته باشند. بر اساس الزامات شناسایی شده بر مبنای تعاملات درونی و بیرونی بین زیرسامانهها، مدل شبیه-ساز طراحی شده برای زیرسامانه آب شامل ماژولهای شبیهسازی تبخیر، شبیهسازی جریان آب سطحی، شبیهسازی جریان آب زیرزمینی، شبیه¬ساز تبادل آب سطحی و آب زیرزمینی، بهرهبرداری از مخزن آب سطحی، جریان برگشتی و شبیهسازی شوری است. برای مدل شبیهساز رشد محصول نیز بر اساس الزامات شناسایی شده به اصلاح مدل AquaCrop-OPSY پرداخته شد. شبیه¬ساز همبست توسعه داده شده با دادههای منطقه مطالعاتی دشت مراغه-بناب مورد ارزیابی و صحت سنجی قرار گرفت. در نهایت، این مدل شبیه¬ساز با یک مدل بهینه¬ساز (الگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب) ادغام گردید تا گزینههای پارتویی و بهینه استخراج گردد. بهینهسازی چندهدفه با اهداف کاهش مصرف آب، کاهش مصرف انرژی، افزایش درآمد و افزایش عمق آب زیرزمینی صورت پذیرفت و نه گزینه پارتویی انتخاب گردید. برای انتخاب برترین گزینه از بین این نه گزینه از روش برنامهریزی سازشی بهرهگیری شد. با مقایسه برترین گزینه پارتویی (S۶) و گزینه تاریخی (S۰) مشاهده گردید که مجموع سطح زیرکشت تجمعی در طول دوره شبیه سازی (از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴) حدود ۴۷ درصد کاهش یافته و تمام آب مصرفی و تمام انرژی مصرفی نیز در طول این دوره به ترتیب ۵۱ درصد و ۳۹ درصد کاهش یافته است. این درحالیست که درآمد خالص تولیدی کاهش چندانی نداشته است به نحوی که درآمد خالص تجمیعی گزینه تاریخی کمتر از ۱.۵ در صد از برترین گزینه پارتویی بیشتر است. همچنین نتایج نشان داد که گزینه S۶ توانسته علاوه بر کاهش میزان آب و انرژی مصرفی از طریق کاهش سطح زیر کشت، تراز آب زیرزمینی منطقه را بهبود بخشیده و منافع مالی کشاورزان را هم تامین کند. واژههای کلیدی: امنیت آب؛ امنیت غذا؛ امنیت انرژی؛ دشت مراغه-بناب؛ الگوی کشت؛ رتبهبندی نامغلوب؛ برنامهریزی سازشی رایانامه جهت ارتباط با دانشجوی فوق: amolajouyahoo.com |